Τη συνέντευξη πήρε ο Θοδωρής Μιχόπουλος.
Δυόμισι μήνες μετά τις εκλογές φαίνεται ότι τα νέα αντιλαϊκά μέτρα έχουν αποφασιστεί. Αύριο το πρωί ο Σαμαράς συναντιέται με την τρόικα, θα γίνει η σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών κ.λπ. Μέσα από αυτές τις συναντήσεις μπορεί να προκύψει μια διαφορετική εξέλιξη;
Αν υπάρξει κάποια έκπληξη, μόνο αρνητική μπορεί να είναι. Αυτό το μικρό διάστημα διακυβέρνησης στάθηκε αρκετό για να καταρρεύσουν και οι ελάχιστες ψευδαισθήσεις, που ενδεχομένως μπορεί να είχαν κάποιοι. Είναι προφανές ότι η τρικομματική κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να εφαρμόσει μέτρα που, αθροιστικά με όλα τα προηγούμενα, συνιστούν μια ολοκληρωτική καταστροφή για την κοινωνία. Η κυβέρνηση προχωρά ολοένα και περισσότερο στο σχήμα του κράτους έκτακτης ανάγκης. Γι αυτό βλέπουμε να παίρνει διαστάσεις ο αυταρχισμός, η καταστολή, αλλά και κοινοβουλευτικά πραξικοπήματα. Μέσα σε ένα απόγευμα, μπορούν με μια πράξη νομοθετικού περιεχομένου, όπως έγινε προχθές, να καταργούν νόμους και διατάξεις, ώστε να επιβάλλουν αντιλαϊκές επιλογές.
Υπάρχει μια άποψη που προέρχεται από συνιστώσες της κυβέρνησης που ρίχνει όλες τις ευθύνες στην «πραγματικότητα», για να δικαιολογήσουν την αναντιστοιχία προεκλογικών υποσχέσεων και των μέτρων που έχουν αποφασίσει. Έχει κάποια βάση;
Το επιχείρημα αυτό το ακούμε χρόνια. Το πρωτοδιατύπωσε στο Καστελόριζο ο Γιώργος Παπανδρέου. Αυτό δεν είχε πει; «Δυστυχώς αυτή είναι η πραγματικότητα και δεν μπορούμε να κάνουμε διαφορετικά». Το ίδιο έργο επαναλήφθηκε πολλές φορές από τότε. Ωστόσο, την πραγματικότητα τη διαμορφώνουν συγκεκριμένες πολιτικές επιλογές, και αυτό συνέβη με το Μνημόνιο.
Τις τελευταίες ημέρες έχουν δει το φως της δημοσιότητας δηλώσεις από την πλευρά στελεχών του ΠΑΣΟΚ και της ΔΗΜΑΡ, που κρατούν κάποιες αποστάσεις από την πολιτική Σαμαρά. Ταυτόχρονα, από τους ίδιους, έχουμε κατηγορηματικές δηλώσεις ότι δεν θα δημιουργήσουν πολιτικό πρόβλημα. Πιστεύεις ότι η συνοχή της κυβέρνησης είναι δεδομένη;
Αν η κυβέρνηση θα πέσει ή όχι δεν θα εξαρτηθεί από τα δύο κόμματα, που θα συνεχίσουν να συμπλέουν, ουσιαστικά άκριτα, με τον μεγάλο εταίρο, αλλά από την αντίδραση της κοινωνίας. Οι κινητοποιήσεις στην Θεσσαλονίκη θα είναι ένα πρώτο δείγμα.
Μπορεί να αποτελέσει στροφή η Θεσσαλονίκη;
Κανένα γεγονός, όσο μεγάλο και αν είναι, δεν είναι αποκομμένο από όλα τα υπόλοιπα. Οι κινητοποιήσεις στην Θεσσαλονίκη, σε κάθε περίπτωση, είναι σημαντικές, γιατί, μην ξεχνάμε ότι συνδέονται με τα μέτρα που θα ανακοινώσει η κυβέρνηση Σαμαρά. Οι κινητοποιήσεις με αφορμή τη ΔΕΘ δεν είναι μια συριζική υπόθεση. Σε αυτές κινητοποιήθηκαν συνδικάτα, οργανώσεις, φορείς… Εμείς συμβάλλαμε και συμμετείχαμε, όπως κάνουμε κάθε φορά, σεβόμενοι την αυτονομία των κοινωνικών κινημάτων. Αν η Θεσσαλονίκη θα είναι το έναυσμα για γενικευμένη κινητοποίηση της κοινωνίας, θα το δούμε στην πορεία.
Προηγουμένως μίλησες για αναντιστοιχία λόγων και έργων. Υπάρχει θέμα δημοκρατικής νομιμοποίησης; Θέτει ζήτημα εκλογών ο ΣΥΡΙΖΑ ή είναι πολύ νωρίς;
Αυτό που ο ΣΥΡΙΖΑ θεωρεί πρωτεύον είναι να μην περάσουν τα μέτρα, να ανατραπεί η κυβερνητική πολιτική. Και ξέρουμε καλά ότι γι’ αυτό δεν φτάνει η βούληση ενός πολιτικού φορέα. Όλα εξαρτώνται από τη βούληση της κοινωνίας, από την απόφασή της να σηκώσει κεφάλι, να αντισταθεί. Σε αυτή την αντίσταση και τους αγώνες, ο ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ θα είναι διαρκώς παρών.
Ναι, αλλά η αίσθηση ορισμένων είναι ότι ο ΣΥΡΙΖΑ περισσότερο περιμένει στη γωνία, αναμένοντας να πέσει η κυβέρνηση ως ώριμο φρούτο, παρά πρωταγωνιστεί σε πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο. Πώς το εξηγείς; Είναι συνειδητή επιλογή; Αδυναμία; Είναι κόπωση από τις εκλογές;
Η αντίληψη του ώριμου φρούτου δεν είναι απλώς λάθος, είναι πολιτικά επικίνδυνη. Είναι μια αντίληψη που οδηγεί σε αδράνεια και τελικά σε αποδοχή μιας κανονικότητας, η οποία δεν μπορεί να είναι δική μας, της δικής μας Αριστεράς. Καμιά κυβέρνηση, καμιά πολιτική δεν πέφτει σαν ώριμο φρούτο. Χρειάζεται αγώνας και εδώ είναι το καθήκον του ΣΥΡΙΖΑ. Να συμβάλει στην οργάνωση των αγώνων και των πολλαπλών αντιστάσεων. Η κριτική που μας ασκήθηκε για το προηγούμενο δίμηνο έχει, σε κάποιο βαθμό, βάση. Είναι αλήθεια ότι δεν ανταποκριθήκαμε πάντα στις ανάγκες των περιστάσεων. Όμως, το μόνο σίγουρο είναι ότι δεν ήταν συνειδητή επιλογή. Ο ΣΥΡΙΖΑ μετά τις εκλογές βούτηξε σε πολύ μεγάλους ωκεανούς. Βρέθηκε μπροστά σε μεγάλες προκλήσεις. Από το να οργανώσει την κοινοβουλευτική του δουλειά σε εντελώς νέα βάση, από τη συζήτηση για την ενιαιοποίηση του πολιτικού μας φορέα και την υποδοχή ενός νέου κόσμου που προσέγγισε τη ριζοσπαστική αριστερά, έως τη συμμετοχή στα κινήματα, στην καθημερινή του δράση. Ανταποκριθήκαμε σε όλα αυτά; Να είμαστε ειλικρινείς: όχι πλήρως. Όχι στο βαθμό που χρειάζεται, που απαιτούν οι καιροί, η ίδια η κοινωνία που μας παρακολουθεί και περιμένει περισσότερα. Υπήρξαν αδυναμίες και υστερήσεις. Πιστεύω ότι η νέα περίοδος, και ενόψει της συνδιάσκεψης, θα είναι διαφορετική.
Μπορεί ο ΣΥΡΙΖΑ να κρατήσει δύο ή και περισσότερα καρπούζια στην ίδια μασχάλη; Το λέω αυτό γιατί προχωράει σε πανελλαδική συνδιάσκεψη, που είναι μια κατεξοχήν εσωτερική διαδικασία, και την ίδια στιγμή αναφέρεται σε αγώνες, αντιστάσεις, κίνημα αλληλεγγύης κ.λ.π.
Όχι γιατί δεν πρόκειται για δύο καρπούζια. Δεν πρέπει να το βλέπουμε έτσι και δεν το βλέπουμε έτσι. Η πρότασή μας για τον ενιαίο ΣΥΡΙΖΑ είναι πρόταση εξωστρεφής, πρόταση αγώνα. Δεν καλούμε τον κόσμο να κλειστεί σε κάποιο γραφείο για να συζητάει για τον ενιαίο φορέα. Είναι πρόταση συμμετοχής στον κοινό αγώνα, αλλά και στη διαμόρφωση μιας κοινής πολιτικής. Δεν καλούμε τον κόσμο να ενταχθεί στον ΣΥΡΙΖΑ για να δυναμώσουμε το χώρο μας. Τον καλούμε σε μια τόσο δύσκολη στιγμή για όλους και όλες μας, να δώσουμε μάχες, να σταματήσουμε την πορεία προς την ολοκληρωτική καταστροφή και να βάλουμε τα θεμέλια για μια εντελώς διαφορετική κοινωνία. Γι αυτό και η πρότασή μας για τον ενιαίο φορέα δεν στηρίζεται σε ένα οργανωτικό πλάνο, αλλά σε ένα πολιτικό σχέδιο εξωστρεφούς και κινηματικής δράσης.
Υπάρχει η αίσθηση ότι μετεκλογικά το κύριο βάρος της δουλειάς του ΣΥΡΙΖΑ έχει περάσει στο κοινοβούλιο και έχει υποβαθμιστεί το κόμμα. Ακόμα και η πανελλαδική συνδιάσκεψη φαίνεται να είναι μια τυπική, σχεδόν γραφειοκρατική διαδικασία.
Δεν συμφωνώ. Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ενιαίος, και η λειτουργία του επίσης. Όμως, οι «κανόνες της δημοσιότητας», που ξέρετε ότι δεν τους καθορίζουμε εμείς, είναι αυτοί που πολλές φορές καταγράφουν μια κοινοβουλευτική πρωτοκαθεδρία. Αν οι κάμερες είναι στραμμένες αποκλειστικά στους βουλευτές, δεν σημαίνει ότι αυτή είναι και η πραγματικότητα του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ. Οι διαδικασίες εντός του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ είναι σαφείς, και το ίδιο συμβαίνει για τα αποφασιστικά όργανα του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ που παράγουν την πολιτική του.
Μίλησες για ένα πολιτικό σχέδιο από την πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ. Έχω την αίσθηση, όμως, ότι η πολυγλωσσία που εμφανίζεται μπορεί στην πορεία να δημιουργήσει και άλλα.
Νομίζω ότι δεν ισχύει. Δεν υπάρχουν διαφορετικά πολιτικά σχέδια. Τι υπάρχει, για να μην σας αδικώ. Είναι αλήθεια πως ενίοτε διατυπώνονται προσωπικές απόψεις από βουλευτές και στελέχη, που θα έπρεπε πρώτα να είχαν συζητηθεί με συλλογικό τρόπο στα όργανα και στις διαδικασίες του ΣΥΡΙΖΑ. Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ, από μόνος του, είναι ένα πολιτικό σχέδιο αρκετά δύσκολο και πρωτότυπο. Είναι, λοιπόν, λογικό ως ένα βαθμό να συναντάμε διαφορετικές ερμηνείες, ακόμα και απόψεις. Δεν είναι αρνητικό. Σε μεγάλο βαθμό είναι ο πλούτος του. Θα πρέπει, όμως, να περιφρουρήσουμε όλοι μαζί την κοινή μας συλλογικότητα. Και αυτό πρέπει να γίνει με πολιτική συζήτηση, προτάσσοντας τις αξίες της αριστεράς που είναι η αλληλεγγύη, η συντροφικότητα, η ειλικρίνεια στις σχέσεις μας… Μην ξεχνάτε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ είναι ένας πολιτικός φορέας που συμπεριλαμβάνει δυνάμεις που προέρχονται από τη σοσιαλδημοκρατία και διαχώρισαν τη θέση τους από αυτήν καθώς ολοκληρώνονταν η νεοφιλελεύθερη μετάλλαξή της, έως μια μεγάλη γκάμα δυνάμεων από την αριστερά. Είναι δεδομένο, λοιπόν, ότι θα υπάρχουν διαφορετικές απόψεις. Το ζήτημα είναι να τις συνθέτουμε δημιουργικά, προωθητικά, στο ενιαίο πολιτικό σχέδιο του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ. Η σύγκλιση αυτών των διαφορετικών, ως προς την προέλευσή τους, δυνάμεων, στηρίζεται στη ριζοσπαστικοποίηση ενός σημαντικού κομματιού, το οποίο συμμετείχε στην οργανωμένη σοσιαλδημοκρατία, άρα και στην αποδέσμευσή του από αυτήν, και στη μετατόπισή του σε ένα άλλο πολιτικό αριστερό ανταγωνιστικό σχέδιο. Αυτός είναι ο ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ. Ανοίγεται, υποδέχεται άλλες δυνάμεις, αλλά τις υποδέχεται σε αυτό που είναι, στο έδαφος και στην οργάνωση της αριστεράς. Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ δεν κρύβει τι είναι, δεν το αλλάζει, δεν μετατοπίζεται για να κερδίσει συντηρητικούς ψηφοφόρους. Άλλωστε, έφτασε στο 27% με τη ριζοσπαστική γραμμή, με τη μετωπική σύγκρουση με το μνημόνιο και τον νεοφιλελευθερισμό. Συνεπώς, στη βάση αυτής της αριστερής ριζοσπαστικής ταυτότητας δοκιμάζεται στην κοινωνία, στη βάση αυτής της ταυτότητας στηρίχτηκε στις τελευταίες εκλογές, στη βάση αυτής της ταυτότητας προσκαλεί τον κόσμο να ενταχθεί, να συσπειρωθεί, να αγωνιστεί.
Μήπως, όμως, στο όνομα της ανάγκης να απευθυνθεί ο ΣΥΡΙΖΑ στον κόσμο που ακολουθούσε το ΠΑΣΟΚ τα προηγούμενα χρόνια, υποβαθμίζει ή και ακυρώνει στοιχεία της αριστερής ριζοσπαστικής του ταυτότητας;
Να υπενθυμίσω την απόφαση της προηγούμενης πανελλαδικής συνδιάσκεψης, ότι ο ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ, στην πορεία για την ενιαιοποίησή του, δεν ξεκινάει από μηδενική βάση, αλλά στηρίζεται στη διακήρυξή του, στις προγραμματικές του επεξεργασίες, στα ταυτοτικά του στοιχεία. Όλα αυτά είναι η βάση και για τον ενιαίο φορέα. Συνεπώς, με βάση αυτές τις αποφάσεις πρέπει να προχωρήσουμε.
Είναι αλήθεια πως ίσως υπάρχει μια αγωνία για το κενό των πολιτικών συμμαχιών. Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν πολιτικές δυνάμεις, που στην πορεία θα μπορέσουν να σχηματίσουν σταθερή κυβέρνηση με σαφή αριστερό και ριζοσπαστικό προσανατολισμό. Η αγωνία της κάλυψης αυτού του κενού δεν πρέπει, όμως, να οδηγήσει σε λαθεμένες πολιτικές κινήσεις μιας μονομερούς απεύθυνσης σε συγκεκριμένο ακροατήριο. Εμείς πρέπει με σταθερό τρόπο να συνεχίσουμε το ειλικρινές κάλεσμά μας στις άλλες δυνάμεις της αριστεράς και της ριζοσπαστικής οικολογίας. Κυρίως να οικοδομούμε στέρεες σχέσεις με τα κοινωνικά κινήματα, τη νεολαία, τα στρώματα που πλήττονται από την πολιτική της κυβέρνησης.
Αναφέρεσαι σε κοινωνικά στρώματα που πλήττονται από την πολιτική του μνημονίου. Πόσο πλατιά είναι η απεύθυνση του ΣΥΡΙΖΑ. Το ρωτώ γιατί είδαμε τον ΣΥΡΙΖΑ να στηρίζει τους δικαστές ή ακόμα να παίρνει μέρος στη διαδήλωση των ένστολων με πολυπληθή αντιπροσωπεία της κοινοβουλευτικής του ομάδας.
Η αλήθεια είναι ότι η ένταση αυτών των μέτρων πλήττουν πια και ομάδες που, παραδοσιακά και εκ του ρόλου τους, ήταν πάντα στο πλευρό ενός αυταρχικού κράτους. Συνεπώς, δεν αποτελεί έκπληξη ότι αυτές οι συγκεκριμένες ομάδες αντιδρούν σήμερα. Κάθε αντίδραση στην μνημονιακή λαίλαπα, είναι καλοδεχούμενη. Ωστόσο, η αριστερά πρέπει να θυμάται ότι ο αγώνας μας δεν είναι μόνο αντιμνημονιακός, αλλά είναι αγώνας και κατά του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού, είναι αγώνας κατά του αυταρχισμού, της καταστολής, είναι αγώνας για μια άλλη κοινωνία. Οι επισημάνσεις αυτές, διαμορφώνουν αμέσως και το πλαίσιο των πολιτικών και κοινωνικών μας συμμαχιών.
Μήπως έχει κυριαρχήσει το άγχος της διαχείρισης του 27%; Δεν είναι λίγο από το 4% να γίνεσαι αξιωματική αντιπολίτευση…
Ναι, φέρνει εκ των πραγμάτων στη συζήτηση την αντίληψη του πολιτικού ρεαλισμού, την αποδοχή κανόνων που στο παρελθόν ίσως να μην τους έπαιρνες καν υπόψη σου. Εντούτοις, εμείς πρέπει να κινηθούμε σε μια λογική που να κατοχυρώνει στη συνείδηση του κόσμου τον ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ ως μια δύναμη εντελώς διαφορετική, μια δύναμη που καμία σχέση με τις υπόλοιπες, που κομίζει κάτι πραγματικά και ριζικά νέο. Ότι η πολιτική, είτε στο κίνημα είτε στους θεσμούς, μπορεί να γίνει με διαφορετικό τρόπο. Σε κάθε περίπτωση ο ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ οφείλει ακόμα και μέσα στο θεσμικό πεδίο της πολιτικής να αφήνει το διαφορετικό αποτύπωμά του.
Πηγή: Εποχή